Witch Trial – Yargıda Cinsiyet Eşitliği!
Evet biraz iddialı bir başlıkla giriş yaptığımın farkındayım, özellikle son dönemlerde patlak veren kadına şiddet haberlerinin sıkça yaşandığı ülkemizde, belki yanlış, belki de doğru zamanda yazılan bir yazı olacak sanırım bu fakat bunda oyunun bir suçu olduğunu düşünmüyorum. En fazla içinde geçtiği dönemi konu almak yerine başka bir zaman dilimini konu alabilirmiş diyebiliriz fakat o zaman da işin büyüsü bozuluyor. Özellikle adı geçtiği için Salem dönemini düşünenler olacaktır fakat tarihler 18. yüzyılı gösteriyor, yer ise Amerika toprakları…
Oyunda oyuncuların her biri, dönemin mahkemesinde yer alan avukatları, savcıları oynuyor. Eline rastgele gelen kartlardan, önce dava dosyaları hazırlayıp, daha sonra bu davaları mahkemeye sunuyorlar. Dileyen oyuncular mahkemede dava savunabiliyor ya da kendi davalarıyla suçluyu cezalandırıyor. Oyunun amacı nedir dersek? Aslında temelde para kazanmak, en çok parayı kazanan oyuncu oyun sonunda birinci oluyor. Gelin görün ki, belirli dava ücretleri ve savunan avukatların kazandığı para değerleri mevcut. Oyun kurallarında paranın temelde prestiji ifade ettiğini belirtiyor, fakat bence para yerine farklı bir şey kullanılabilirdi.
Şüpheliler, Tanıklar ve Suçlamalar
Oyunda yer alan kartlardan başlayacak olursak; Suçlama (Charge), Şüpheli (Suspect), Kanıt (Evidence), Önerge (Motion), İtiraz (Objection) kartları bulunuyor. Hepsini kısaca tek tek anlatalım;
Suçlama (Charge): Suçlama kartı, oyunda mahkemeye dava sunarken, oluşturmanız gereken davanın temelini oluşturan kartlardan birisi. Oyunda dava oluştururken, bir Şüpheli, bir de Suçlama kartını bir araya getirerek bir dava oluşturuyorsunuz. Aynı zamanda, davanızı savunurken ya da davaya karşı çıkarken, elinizde olan fazla Suçlama kartlarını kullanarak şüphelinin durumunu değiştirebiliyorsunuz.
Şüpheli (Suspect): Şüpheliler aslında her zaman şüpheli değil, yukarıda belirttiğimiz gibi davanın temeli, fakat sadece şüpheli olmanın dışında, başka davalarda elinizdeki fazla şüpheli kartlarını davalarda oynayarak, davanıza her iki taraf için de “Tanık” olarak çağırmanız mümkün.
Kanıt (Evidence): Kanıt kartları adından da anlaşılacağı üzere, mahkemeye sunulan delilleri oluşturuyor. Her iki tarafın da kullanabileceği, çift yönlü kartlar bunlar.
Önerge (Motion): Önerge kartları oyunun en etkili kartları diyebiliriz. Birden farklı şekilde işleyebilen, yine her iki taraf tarafından kullanılabilen kartlar. Gerçi bütün kartlar çift taraflı kullanılabiliyor fakat davanın gidişatını değiştirecek ve karşı tarafa inanılmaz sürprizler yaşatmak için birebirler. Örneğin; davayı kazanamayacağınızı anladığınız anda davayı başkasına bırakıp, mahkeme salonunu terk etmenizi ya da Savcıyı tanıdığınızı belirterek, Juriye rüşvet verebiliyorsunuz. Her kart kendi içinde özel.
İtiraz (Objection): Klasik bir dava hareketi olarak; “İtiraz ediyorum hakim bey!” diyerek, kullanılan bir Önerge (Motion) kartının etkisini durdurmak için kullanıyorsunuz. Başka bir olayı yok ama karşınızdaki oyuncu gidişatı değiştirmek isterken, bir İtiraz kartı sayesinde neye uğradığını şaşırabiliyor. İtiraz kartları oyunda oldukça az sayıda var ve kullanıldığında Discard Pile’a gitmek yerine, kullandığınız oyuncunun eline geçiyor. Tehlikeli bir kart diyebiliriz.
Oynanış
Oyunda oyuncular ellerine belirli sayıda kartları aldıktan sonra, turlarına başlıyorlar. Oyunun temel board’ında yer alan; Juri, Dava alanı, Mahkeme Ücretleri bölümü olmak üzere üç bölümden oluşuyor. Oyuncuların kendi turlarında yapabileceği hamleler de şu şekilde; Dilerseniz elinizdeki kartlardan bir dava dosyası oluşturup önünüze koyuyorsunuz. Ya da; yere açılan ve belirli ücretlere sahip olan kartları yerden satın alıp, ekstra bir de kart çekebiliyorsunuz veyahut bir oyuncunun hazırlayıp önüne koyduğu dava dosyasını direk mahkemeye götürerek savunmak isteyebiliyor.
Bu kısımlar gerçekleştirildikten sonra, önünüzde hazırladığınız dava dosyasını birileri direk savunmak istemezse şayet, oyuncular kendi dosyalarını mahkemeye sunuyorlar ve davacı dışında, karşı tarafı savunacak birilerini bulmak için diğer oyuncular iki adet 6’lık zar atıyor ve sonucu en düşük gelen oyuncu, savunucu oluyor. Davanın mahkeme ücreti ortaya konulduktan sonra, önce davacı olmak üzere, oyuncular; kanıtlarını, tanıklarını, önerge ve itirazlarını karşılıklı sunarak mahkemede tartışmaya başlıyorlar. Amaçları ise klasik bir şekilde Juri’yi etkilemek.
Juri toplamda 12 kişiden oluşuyor, bu kişi sayısı aynı zamanda Juri puanı anlamına geliyor. Oyuncunun dava ve şüpheli puanlarının toplamını kullanarak, juri puanını belirliyorlar. Daha sonradan kullanılan çeşitli kartlarla bu puanlamalar değişiyor. Sonuç ise savcının kararına bakıyor, bir noktada şansa çünkü bunun için de zar atıyorsunuz. Basit bir örnekleme yapacak olursak, oynanan kartların ardından juri puanı toplamda 5 ve bu da juriden 5 kişi şüphelinin suçlu olduğuna inanıyor. Elinizde iki adet altılık zar alarak atıyorsunuz ve gelen sonucu juri puanı olan 5 ile topluyorsunuz. Şayet sonuç; 12’den fazlaysa şüpheli suçlu bulunuyor ve idama gidiyor. Nasıl idam edeceğiniz size kalmış, bunu haricen belirteceğim. Bu arada; Davayı kazanan mahkeme bedeli olan parayı elde ediyor, şayet davacı kazanmış olsa da, şüpheliyi savunan avukat her türlü savunma bedeli olan parayı alıyor. Diğer türlü her ikisini birden…
Hani Nerede Cinsiyet Ayrımcılığı?
Şöyle ki; oyunun geçtiği dönemlerdeki gerçekleri göz önünde bulundurduğumuzda, gerçekleri kabullenebiliyorsanız eğer çok rahatsız edici unsurlar değil. Örneğin; mahkemeye sunduğunuz şüpheli olan kadınları; “Ayak bileğini erkeklere göstermekle” suçlayabiliyorsunuz. Elinizi iyi oynarsanız, sırf bir kadın ayak bileğini erkeklere gösterdiği için onu astırabiliyorsunuz. O dönemler işler böyleydi fakat günümüzde bunu rahatsız edici bulacak birçok insan biliyorum. Temelde beni de rahatsız eden olaylar olsa da; o dönemin gerçeği buydu ve oyun bizlere bunu göstermek istiyor diyerek oyunu aklamaya çalışabilirim.
Bu arada, bir erkeği de aynı suçla suçlayıp astırabiliyorsunuz lakin oyunda şöyle bir faktör mevcut; Belirli Suçlama kartları, belirli Şüpheli kartlarıyla bir araya geldiğinde mahkeme puanına ekstralar sağlıyor. Örneğin; Hemşire Angelica ve Erkeklere ayak bileğini gösterme suçuyla birleştirildiğinde juri puanını daha çok arttırıyor. Bu da Hemşire Angelica lehine iyi bir sonuç doğurmuyor. Bu arada, her ne kadar oyundaki şüpheliler arasında; Aileler, erkekler, kadınlar, çiftler bulunsa da; bana şüpheli kadın sayısı daha fazla gibi geldi. O dönemler erkekler birçok şeyden paçayı rahatça sıyırabilirken, kadınların daha fazlası suçlanması hoş değil. Dönemsel gerçeklik deyip geçmek gerekiyor.
Ha bir de, saçma sapan suçlarla kişileri suçlayabiliyorsunuz ve bunların cinsiyetçi olduğunu söyleyemeceğim. Örneğin; Sneed the Grouch adlı karakterin kötü yanı; “Şüpheli bir şekilde birden kibar davranmaya başlaması” şüphe sebebi. Bunun gibi birçok örnek var; yine üzücü bir şekilde bir kadını 21 yaşına kadar evlenmediği için şüpheli bulabiliyorsunuz. Ne diyelim…
Son Karar
Oyun bence mekanik anlamında iyi, eğlenceli bir yapısı var, şayet dediğim cinsiyetçi durumlara takılmazsanız. Bunun yanı sıra, oyun bir yandan sizi “Rol Yapma”ya teşvik ediyor. Kartlarınızı karşılıklı oynarken, sanki mahkemedeymiş gibi davranıyorsunuz. En sonunda davacı olarak davayı kazanırsanız, kişiyi nasıl idam ettirdiğinize de siz karar veriyorsunuz. Artık asar mısınız, yoksa başka bir şey mi yaparsınız orası size kalmış.
Son olarak, oyunun çizimlerinin harika olduğundan bahsetmek isterim. Çizer Charles Dana Gibson, yaşadığı dönemde yaptığı işler; Gibson Kızları adıyla anılıyor. Oyun 2001 yılında Cheapas Games tarafından ücretsiz olarak yayınlanmış. Kural kitabında neden ücretsiz olarak yayınlandığını hoş bir dille açıklamışlar. Oyun 3 ila 7 kişi arasında oynanıyor. Başlangıçta zor gibi görünse de, öğrenince hızlı oynanan kolay bir oyun olduğunu söyleyebilirim. Oyunun Boardgamegeek puanı; 6.2 olmasına rağmen benim oyuna puanı 7.5 diyebilirim. Ayrıca; Çıktığı yılda, 2001 Origins Award Nominee: Best Abstract Board Game ödülün kazanmış ve 2001 Listed in GAMES Magazine’s GAMES 100 listesine girmiş.
Bence oynanışı güzel, rol yapma imkanı sunan iyi bir oyun. Cinsiyetçilik boyutundan rahatsız olmayacaksanız, iyi bir deneyim sunuyor. Yine cinsiyetçilik kısmını dönemin gerçekleri diyerek geçiştirelim derim.
Benzer Yazılar
