Bir Şarkının Anatomisi – Ali Desidero!

Bazı şarkılar vardır, kişilere çok şey ifade ederler. Bir kayıp, bir aşk, bir mutluluk… Tabi tüm şarkılar bunları sunamaz, daha zayıf olan şarkıların büyük kısmı da popcorn gibidir, yerken lezzet verir ancak fazlası mutlaka zararlıdır, karın doyurmaz, temelde tatsızdır da. Bolca tuz ve yağa batırınca (konu şarkı olunca bu alıcının gözüne sokulan erotizm ve lüks duygusu olabilir) bir şeye benzemeye başlar. Bazı şarkılar ise hiç bir yere oturmaz. İşte Ali Desidero böyle bir şarkı. Kendince bir hikaye anlatıyor fakat bu hikaye de temelde bir yerden gelip bir yere gitmiyor. Gündelik hayatta karşımıza sıklıkla çıkan tiplere dair kısa bir anlatı sağlıyor. Bu şekilde bakılırsa bir şarkıdan çok skeç olarak bile adlandırılabilir.

Yine de Ali Desidero, bu kadarla kalmıyor. Popüler kökeni 1995 yılında Cartel ile atılan, organik temeli de 1991’de yine Cartel’deki Alper Ağa’nın dahil olduğu King Size Terror (Almanya’da faaliyet gösteren gruptur) ile başlayan Türkçe rap’in ilk popüler örneği sayılabilir.

MFÖ’nün 1990 yılında çıkardığı Geldiler albümü, “Ali Desidero” ve “Anında Görüntü” şarkıları ile düpedüz rap denemesidir. Ayrıca, o döneme kadar grubun adının Mazhar Fuat Özkan iken, 90’lardan sonra MFÖ’ye dönüşmesinde, Ali Desidero’nun sözlerinde geçen “MFÖ dinler, maç seyreder”  kısmının da payı büyüktür. Fakat ilk kez kullanımı ise eurovizyon’da sunucunun, grubun ismini söyleyemeyip “MFÖ” diye kısaltması ile ortaya çıkmıştır.

Özellikle ilk çıktığı dönemin şartlarını da göz önüne alınca, çoğu insan sözleri ezberlemeyi denemiş ancak ellerinin altında internet gibi şartlar olmadığı için çoğu beyhude bir uğraş olarak kalmıştır. Zira şarkının içindeki kavramlar, eski sözcükler ve bazı terimler sıradan bir dinleyiciyi (en azından o dönem için) zorlayıcı ve özel araştırmaya yöneltecek şekilde kurgulanmıştır.

Ali karakteri ile söz konusu kızın kültürel ve sosyal farklılıkları da 90’lar Türkiye’sine ayna tutmaktadır. Bir tarafta şehir tarafından bozunmuş gelenekselliğin en kaba tanımı, diğer tarafta ise Avrupai olma kaygısındaki (sonradan Beyaz Türk olarak adlandırılacak olan) eğitimli ancak kültürel olarak kendini tam tanımlayamamış sosyal grup durmaktadır. Şarkının öznesi olan kız, süslü terimler kullanmakta ancak altını dolduramamaktadır.

Şarkının sözleri de bu iki grubu kapsayacak şekilde özel seçilmiştir. Bir yandan kolunun altında felsefe ve siyaset kitapları ile dolaşanları gülümsetirken, diğer yandan kahvehanede maç izleyenlere kahkaha attırma amacındadır.

https://www.youtube.com/watch?v=907sJ6c8YGU

Gelin hep birlikte, bu ünlü ve eğlenceli sözlere bir göz atarken şarkıyı da dinleyelim…

Sözler

Arkadaşları Ali derler, Ali oturur bizim kahvede
Yakmış abayı bir dilbere, nefaset bir şey fidan boylu
Bizim Ali pişpirik oynar, MFÖ dinler maç seyreder
Dedik ya abayı yakmış kıza, bundan haberi yok kızın ama
Aliiiii, Ali Desidero!

  • Nefaset: Nefis olma durumu
  • Fidan boylu: İnce, uzun, düzgün fizikli
  • Pişpirik: Kahvehanede oynana kağıt oyunu, pişti

Kız çok güzel, latif, şirin… Hem kitap kurdu hem bir ahu
Venüs mü desem Afrodit mi, eli yüzü düzgün bir içim su!
Elbette ki feminist bir kız, metafiziğe de inanmakta!
Bir kusuru var yalnız kızın, biraz entel takılmakta
Optimist hem de pesimist biraz, idealizmi de savunmakta…
Aliiiii, Ali Desidero!

  • Ahu: Ceylan
  • Venüs / Afrodit: Güzellik ve aşk tanrıçasıdır, Roma ve Yunan mitolojisinde aynı karaktere iki farklı isim verilmiştir.
  • Optimist: Optimizm (iyimserlik) akımının takipçisi, pesimizmin tam karşıtı
  • Pesimist: Pesimizm (kötümserlik) akımının takipçisi, optimizmin tam karşıtı
  • İdealizm: Düşüncenin her şeyin merkezinde olduğunu söyleyen felsefi yönelimdir

Teoride desen zehir gibi, pratik dersen sallanmakta
Bazen ben hümanistim, diyor. Bazen rasyonalist oluyor!
Değişik bir psikoloji, bir felsefe idiotloji!
İdiot, idiot, idiotloji…

  • Humanist: İnsancı, insanı merkeze koyan
  • Rasyonalist: Akılcılık takipçisi, akıl ve mantık süzgecinden geçmemiş şeyleri kabul etmeyen. Humanizm ile çatışma alanı fazladır.
  • İdiotloji: Gerçekte var olmayan, kızın beğendiği ve okuduğu her akımı takip ettiği ancak hep yüzeysel kaldığı gerçeğini vurgulamak için şarkıya eklenmiş bir felsefe akımı. Aptal/idiot tabirinden gelmektedir. İlgili dönemde, şarkıdan sonra çok sık kullanılır olmuştu.

Bizim Ali kahvede aynen, kız oradan gelip geçerken
Gözüne kestirip kafasına takıyor, bu benim diyor dokunanı yakarım
Ne yapmalı ne etmeli, bir oyunbazlık bir şeytanlık
Kıza dalavere mi çevirmeli?
Bu beraberlik nasıl olacak?
İkisi de ayrı telden çalıyor.
Centilmence mi yaklaşmalı, familyasıyla mı tanışmalı?
Bir bilene mi danışmalı? Bu kız sanki bir buzdolabı!
Aliiiii, Ali Desidero!

  • Oyunbazlık: Hilecilik
  • Familya: Biyolojide türleri tanımlamak için kullanılan alt başlık.

Ali kahvede oturup duruyor, kızın geçmesini bekliyor
Hatun kişi görününce köşeden, MFÖ başlıyor aynen kasetten!
Aliiiii, Ali Desidero!

Burada şarkının kendisi ile hikayesini harika bir şekilde birbirine bağlıyor. İlkel bir çeşit dördüncü duvarın geçilmesi söz konusu.

Matmazel MFÖ’yü duyar duymaz, bir an kendinden geçiyor
Ha bayıldı ha bayılacak derken, Ali kızın elinden tutuyor
Ali kıza bir klark çekiyor, kahvedekiler ınınının diyor
Inının ın ının ın ını nın
Aliiiii, Ali Desidero!
Kız “pardon diyor başım döndü, MFÖ yakar gönlümü”
“Rica ederim, gelebilir her genç kızın başına, yardım edeyim size isterseniz evinize götüreyim icabında”
“Ay nasıl olur, ben sizi hiç tanımıyorum ama?”
“Hem konu komşu ne der sonra, mersi giderim tek başıma… hahaha”
Olur mu ne önemi var” diyor oğlan
“Yürüyelim işte ne çıkar bundan”
“Hem sizinle de tanışmış oluruz, hem konuşuruz şurdan burdan”
Aliiiii, Ali Desidero!

Matmazel: Fransızca, evlenmemiş kızlar için söylenen sözcük. Argoda süslü püslü, elini sıcak sudan soğuk suya sokmayan kızlar için de kullanılır.

Gelebilir her genç kızın başına: Kadınlardaki menstrüel dönem için oluşan kan kaybından dolayı olan baş dönmesine gönderme mevcut

Ay nasıl olur/mersi giderim tek başıma: Avrupalı duruşa özenen kızın, kökenine dönüşü (mersi/merci : Fransızca teşekkürler)

Inının demek: Heyecanlı müzik, arka fon (Jaws müziği gibi)

Klark çekmek: Ünlü aktör Clark Gable’dan alıntı, şekilli bir duruşla göz süzüp karşı cinsi süzmek

(Şarkının bu noktalarında Ali, kız ve kahvedekiler için ayrı seslendirmeler vardır.)

“Ne kibar çocuk” diyor kız içinden, “hem samimi hem vefalı yani”
“Bir imtihan çekeyim şuna” diyor, “serseri mi yoksa bir dahi mi?”
Diyor “felsefeyi sever misiniz?”
Ali diyor “biz hep dönerciyiz!”
“Luther?” diyor kız “Machiavelli, hııı?”
“Şampiyon biziz” diyor Ali, “attığımız gollerden belli!”

Luther : Martin Luther, protestanlığın da babası olarak bilinen papaz, düşünce adamı. 

Macviavelli: Niccolò Machiavelli. Tarih ve siyaset bilimlerinin kurucusu sayılan, İtalyan düşünür ve devlet adamı. Makyavelizm olarak da bilinen “amaca giden her yolun mübah olduğunu” savunan düşünce akımının da öncüsü.

Şampiyon biziz: Ali, bu düşünce adamlarını yabancı futbolcu sanıyor…

Kız anlıyor ki dünyalar ayrı, Ali’ye kibarca bir “bay bay”
Ali diyor “hay hay”
Gözü parlıyor aniden kızın, “şeytan tüyü var bu hınzırın!”
Ali anlıyor ki doğru yolda, “hazırım” diyor “buluşmaya”
Kız diyor ki “bu işler narin, bugün olmaz Ali belki yarın.”

https://www.youtube.com/watch?v=IFxsCwVu05o

Ek Bilgiler

  • Şarkıda, Ali Desidero’nun seslendirmesi gruptakilerden A.Fuat Güner’e aitken, kızı ise oyuncu Deniz Özerman seslendirmiştir
  • Grup üyeleri ısrarla Desidero’nun anlamını açıklamamıştır. Kendileri ve Ayhan Sicimoğlu gibi yakın çevreleri arasındaki bir çeşit inside joke olma ihtimali yüksektir. Latince anlamı istek, arzu şeklinde çevrilebilir. (desire sözcüğü ile aynı köken)
  • Şarkının çok popüler olduğu dönemde, Derby reklamları için sanal bir Ali Desidero karakteri oluşturulmuş fakat bu karakter en azından şarkının kendisi kadar popüler olmuştur. Bu reklam dizisinin sunumu da şarkının anlatımı ile paralellikler içermektedir. Reklam filmlerinden, akılda kalan sayısız replik olmasına rağmen şahsi favorim ise “Mühendisleri var, hepsi okumuş çocuklar” kısmıdır.
Ali Desidero ile İlk Derby Reklamı Ali Desidero ile İkinci Derby Reklamı
  • Reklamda oynayan kişi, karakter ile özdeşleşen Yıldırım Memişoğlu’dur. 1973 doğumlu Memişoğlu, ABD ve İngiltere’de güvenlik eğitim sertifikaları almış, Türkiye’de de güvenlik şirketi sahibi olan biridir. Sonradan Kurtlar Vadisi ve Kertenkele dizilerinde de oynamıştır.

Yorumlar