Bir Seri Olarak Alien
Alien’i bir seri olarak incelemeye karar verdim. Bu incelemeye Alien vs. Predator filmlerini de katacağım (sebebini ayrıca açıklayacağım) ama genel olarak firmaların bu “Canon bu değil!” vs. gibi açıklamalarını çok fazla umursamıyorum, çünkü bu temelde ekonomik bir yaklaşım ve şirketlerin ya da şahısların hakkı kullandırmamak istemeyle ilgili bir sorun.
Vizyona girme sırasıyla başlayalım:
Alien (1979)
Alien bir kaç yönden önemli bir film. Öte yandan yıllar geçip (sonraki filmleri görüp) tekrar bakınca hikaye içindeki metaforların, alegorilerin biraz da tesadüf eseri çıktığını düşünmeye başlar oldum. Kane’in doğurması metaforu, Alien’in dev fallik kafasıyla ekibi kovalaması gibi birbirini tamamlayan öğeler aslında toplamda olan bir sinerjinin ürünü gibi gelmeye başladı bana.
Alien’in farklı bir üreme sistemi var. Giger’in bu illüstrasyonunda göreceğiniz gibi; yumurtanın içindeki surata atlayan (facehugger) yaklaşan canlıyı yakalayarak içine larva atıyor (chestbuster). Lavra, girdiği vücudun DNA’sını da kullanarak büyüyor ve ölümcül bir yaratığa dönüşüyor.
Alien’da farklı kültürler için farklı tasarımcılar kullanılması çok doğru bir yaklaşım. Ron Cobb’un uzay gemisi tasarımları, Moebius’un astronot kıyafetleri ve Giger’in uzay gemisi (derelick ship) ve Alien tasarımları. Bu arada Ron Cobb’un alien tasarımı, Moebius’un uzay gemisi tasarımı gibi kullanılmayan çalışmaları da mevcut.
Karakter olarak inceleyecek olursak Ripley aslında baştan kahraman olacak kişi olarak gözükmüyor. Hatta uyanma ve kahvaltı sahnelerinde en az gözüken gemi elemanı. Hatta ilk facehugger olayı olduğunda ekibi gemiye almayarak kuralcı/gıcık bir kompozisyon çiziyor. İnsancıl bir hareketle gemiye ekibi alan Ash’in ironik olarak sentetik bir robot olduğunu sonradan öğreniyoruz. İlk izlemede fark edilmeyebilir ama Ash rolündeki Ian Holm film boyunca şüpheli hareketler sergiliyor.
Yakın tarihli filmlerde çokça eleştirilen “ekibin aptallığı” konusuna da burada bir tırnak açalım. İlk ekip basit bir kargo ekibi. Hatta yardım sinyali alınıp, gemi otomatik olarak ekibi uyandırdığında “Bana sözleşme yaparken bundan bahsedilmedi. Ek ödeme yapılacak mı?” diyen “Mavi yakalı” tabir edeceğimiz işçiler. Dolayısıyla burada yapılan hatalar göze batmıyor.
Alien’da Neler Gördük, Literatüre Neler Eklendi?
- İnsanların vücudunu istismar eden bir yaratık (ve ona uygun tasarımı hatta hareketleri, ilk alien oldukça sessiz ve sinsidir)
- Başta göze çarpmayan ama sonra korkusuna hakim olup canavarı/tecavüzcüyü yenen bir kadın kahraman
- İnsanların hayatını hiçe sayan bir şirket
- İnsanların yüz yıl sonra bile değişmeyeceğini ispatlayan mavi yakalılar.
Aliens (1986)
İkinci film ilk filmden 57 yıl sonra geçiyor. Ripley tesadüfi bir biçimde bulunuyor. Beyanatına inanılmıyor, çünkü bahsettiği gezegene 20 yıl önce bir koloni kurulmuş durumda.
İletişim kesildiğindeyse askeri birlikle gezegene doğru yola çıkıyor. Aslında askerler başka gezegenlerde ortaya çıkan börtü böcekleri temizleme konusunda uzmanlar (“Bug Stomper” yazan armaları dahi var). Fakat karşılaştıkları bu tür onları zor duruma sokuyor. Aslında burada da askerlerin olayı hafife alması, bir anda tarumar olması gözümüze batmıyor. Bir çok savaş filminden aşina olduğumuz bir durum çünkü.
Ripley bu filmde de benzer bir portre çiziyor, biraz daha sert. Kriz anında hakimiyeti eline alıyor, Newt’le kurduğu ilişki sayesinde de onun anaç kısmını görüyoruz ki bu sebeple ana kraliçe ile kapışıyor.
İlkinden yedi yıl sonra gelen bu film seriyi beklenilenden farklı bir yöne çekerek iyi bir iş yapıyor aslında, bu filmi ilkinden daha fazla seven oldukça büyük bir kitle var.
İlk film gerilim/korku türüyle bilimkurguyu birleştirirken ikinci filmi aksiyon/macera eksenine çekiyor.
Aliens’ta Neler Gördük, Literatüre Neler Eklendi?
- Anne alien’ı ilk kez gördük. Annenin nasıl oluştuğunu bilemesek de “Yumurta mı tavuktan çıkar, tavuk mu yumurtadan?” kısır döngüsüyle çözebileceğimiz bir durum.
- Alien türününü kovan mantığında olduğunu, hatta biraz ileri giderek telepatik iletişimle ana kraliçenin emirlerine uyduklarını gördük.
- Askeri tasarımlar, panzer, uçak, mermi sayısını gösteren farklı mermi ve özellikleri olan silahlar ve tabii final dövüş sahnesinde de yer alan dış-iskelet tasarımlı kargo taşıma makineleri.
- Terraform kelimesi dağarcığımıza ekleniyor, burada bahsedilen gezegendeğiştirenler insanlar.