Geçen 10 yılın en sağlam hype’ı Cyberpunk 2077 iyice gemi azıya aldı, hayal kırıklığı ve felakete doğru dörtnala koşuyor. Piyasaya saldıkları onca goygoyun üstüne, utanmadan oyunun tapusunu Keanu Reeves’in üstüne yapmışlar. Geçenlerde sosyal medyaya saçılan E3 videoları vesilesiyle onu da öğrendik. Şekil 1A da görelim:

Doğal olarak millet bokunu kaybetti, çünkü Keanu’lu sinematik sahneler için ucuza kaçıp animasyon stajyerlerine angarya yükleyebilecekken, Keanu’ya sensör bağlayıp motion capture almışlar, yetmemiş ses kayıtları için “Baba sen al şu senaryoyu ama kendini kısıtlanmış hissetme kafana göre oku sen işini bilirsin” demişler. OY Kİ NE OY. Oyunun oyun olarak bize hiçbir şey katmayacağından şüpheleniyordum ama vereceği sinematik deneyim için en az bir tur ana konuyu bitirmek lazım gelecek. Zaten Witcher serisi de o kafadan alıp yürümüştü.

Peki yüzlerce romantikli dramalı filmde oynayan Keanu Reeves neden cyberpunk mahallesi için bu kadar sembol değerindedir?

Cyberpunk'ın Seksi Pozları İçin Tıklayın

Cyberpunk Filmleri

Johnny Mnemonic (1995)

Kayıp çağın siberpiçleri

Hassas bilgi kaçakçılığı mesleği icra eden, kaçırdığı bilgileri güvende tutmak için beynini depo alanı olarak kullanan bir kuryenin çok çok sarpa saran macerasını anlatır. Doksanlar cyberpunk bolluğunda kaynak aldığı kısa hikayenin sağlamlığına rağmen sönük kalmış, hatta kaynak malzemeye baya haksızlık etmiş bir filmdir. Büyük ihtimalle çocuklar ve ergenler izlesin diye düşünüldüğü için siyasi ve atarlı kısımları traşlanmıştır. Buna az çok eminim çünkü televizyonda dublajını izlerken ergendim ve sonradan basılı halini okuyunca gördüğüm siyasi temaları kesinlikle hatırlamıyorum. Aklımda kalanlar hep silahlı çatışmadan kaçan Keanu ve eroin bağımlısı hacker yunus. Keanu reyisin de gençlik zamanlarıydı, bütçesi bol, gerilimli aksiyonlu filmlerde yeni yeni boy göstermeye başlamıştı. Oyunculuğundan çok tipi için boy gösteriyordu.

Johnny Mnemonic sadece ilk Cyberpunk içerikli Keanu Reeves filmi değil. İkinci bir bağlantıya köprü görevi görüyor. Filmin temel aldığı William Gibson kısa hikayesi, aynı zamanda ilk Cyberpunk 2077 teaserına ilham veren karakterin ilk göründüğü yer. Hemen teaser’ı hatırlayalım:

Nevri dönen ve hemen ardından kollarına gömülü bıçaklarla etrafındakileri jiletleyen bir eskort hanımı görüyoruz. Bu özünde Johnny Mnemonic’in ex-kız arkadaşı Molly Millions’un bıçak implantlarının parasını denkleştirmek için fuhuş eylediği ve şuurunu kaybedip müşterileri doğradığı olaya bir atıftır. Bunu da The Neuromancer’da ana karaktere korumalık yapan Molly’den dinlemiştik.

The Matrix (1999)

Oturup size Matrix’i anlatacak değilim. Bu ortalama Kahramagiller okurunun kültür birikime hakaret olur. Onun yerine Matrix’in patladığı dönemde yerli kültür piyasasına çok dikkat etmeyenler için bir anekdot anlatacağım. Malumdur her yeni patlamanın ardından bir trend oluşur, büyüklü küçüklü esnaf bu trendin kervanına dizilir. Altın Kitaplar yayınevi de cyberpunk kervanına The Neuromancer romanını “Matrix Avcısı” adı altında yeniden basıp satarak katılmıştı. Kapağında Matrix’in konsolundaki yeşil sembolleri andıran ikili sayı dizileri ve Morpheus görünümlü gözlüklü kel abi vardı. Bütün hayatı yan sanayi – aftermarket imalat olan bir insan evladı olarak zaten az kazanan yerli yayınevlerini yerel trendlere eklemlenmek için yanıltıcı reklam yaptıkları için ayıplamayacağım. Gibson çok karışık bir üslupla yazar, çevirmek için eni konu düşünmek, çeşitli alternatifleri değerlendirmek gerekir. Kitabı anında piyasaya sürmek için alışık olmayan bir çevirmeni bir ayda çevirmeye zorladıklarından şüpheleniyorum. O da için içinden çıkamayıp yapıştırıp geçmiştir. Velhasılıkelam o anki gazla ve pazarlama cinliği ile pek çok insana Cyberpunk’ın köşe taşlarından birini okutabilecekken insanları çeviri kitaptan tiksindirmişlerdi. Ve tam da bu yüzden ayıplıyorum. YAZIKLAR OLSUN.

Online oyunda hile açan şerefsizleri kahraman ettiler başımıza

A Scanner Darkly (2006)

A Scanner Darkly, bir Philip K. Dick uyarlamasıdır. Philip emminin kendisi genel kanının aksine cyberpunk bir insan değildir. Yazıtlarının çoğu gerçekçi bir gelecekte bile geçmez. Ama edebi temalarını ve kişisel arayışları cyberpunk’a çok yatkındır. Bu devamlı döndürdüğü içeriği teknolojik olarak almış yürümüş ama insani aydınlanma açısından bir arpa boyu yol almamış bir geleceğe uyarladığımız zaman ikna edici cyberpunk elde ederiz.

Keanu burada uyuşturucu bağımlısı bir narkotik polisinin muntazaman bozulan psikolojisini nispeten verimli bir şekilde canlandırıyor. Sosyolojik ölçekte sorunlara karşı koymaya çalışan bireyin yalnızlığı, yazıyla bile zor ifade edilen insanın sabrını çürüten bir alandır. Üstelik diğer filmler gibi alengirli şiddet ve aksiyon sahneleriyle zihne ara verdirme imkanı da yok. Post prodüksiyon ne kadar cevval de olsa eğer ham filmde o aktörlük potansiyeli yoksa film yürümez.

Bu sebeple Keanu alt kültürde sadece siyah yağmurlukla gezip sağa sola sıkan bir cyberpunk değildir. Aynı zamanda teknolojinin giderek artan bir baskı aracına dönüştüğü, kişiliksiz kurumların bu araçlarla bireyleşen ve yalnızlaşan insanları sömürdüğü distopyada yaşayan cyberpunk’tır.

Rotoskoptan geçmiş Keanu, Cyberpunk 2077 de 3D olarak renderlattıracak zaten

Estetiğe Uygun Filmleri

Speed (1994)

Speed aynı anda hem çok iyi araba filmi hem de tekno gerilim filmidir. Mesela klişeleri bozup konuyu birbirini yüksek hızda takip eden araçlar yerine, yavaşlarsa patlayacağı için kendi kendine hız yapan bir otobüse bağlamıştır. Normalde sıkıcı diye hızlı geçiştirilen depodaki benzin, yoldaki engebeler gibi mevzuları önemli gerilim noktaları haline getirebilmiştir. Otobüsteki kamera, takometreli akıllı bomba gibi normalde cyberpunk’a ait öğeleri de bu konuyu inanılır hale getirmek için son derece güzel ve estetik bir şekilde konuya yedirince de harika bir film oldu.

Neon Demon (2016)

Neon Demon konu edindiği insanların sosyoekonomik sınıfı ve ilgi alanları dolayısıyla Cyberpunk bir eser değil ama ele aldığı temalar ve öne sürdüğü estetikle aynı evrende kendine yer bulabilecek bir yapım. Aynı zamanda Keanu’nun aktörlük yelpazesinin normalde gitmediği yönlere doğru baya genişleten bir örnek. Malum bir aktör iyi canlandırdığı 2-3 tane tiplemeyi 10-12 filmde döndüre döndüre kullandığı zaman karakter aktörüne dönüşür kimse ona başka rol vermekle uğraşmaz. Bu cins aktörlerin yakın zaman portfolyolarına çok ters işler düşürmeleri bu açıdan çok faydalı olur. mesela tüketiciyi Cyberpunk 2077’de göreceğimiz leş ortam Keanu’sunu hazmetmeye hazırlar.

Mesela şu postere bakınca insanın metalaşmasını görmeyen net Stalinisttir. (içerik akışını bozmasın diye bilerek yan koydum)

John Wick

John Wick ve Johnny Mnemonic arasındaki paralellikleri ve ön koşul ilişkisini İnternet ikinci filmden beri deşiyor. Ona bile gerek kalmadı gerçi 3. filmle birlikte John Wick serisi Keanu Reeves aksiyon filmleri nostaljisi kuşağına dönüştü. Bu konuya da müsaadenizle girmeyeceğim çünkü çok derin araştırmak ve kafa patlatmak lazım.

Cyberpunk 2077

Keanu Reeves, Cyberpunk 2077 dahilinde orijinal Cyberpunk MÜRYO‘sunda meta anlatının ana karakteri olan Johnny Silverhand’i canlandıracak. İşin komiği Johnny Silverhand’i tanıtan ilk macerada şirketlerin tuzağına düşen heçkır sevdiceğini kurtarmaya çalışan bir şuursuz olarak görüyoruz. (Şimdi PDF’yi bulup hanımefendinin ismine bakamayacağım oyunun default settingindeki düz başlangıç macerası işte bulun okuyun) Bu da özünde Johnny Mnemonic hikayesinin az modifiye ile RPG’leştirilmesi.

Kapanış

Bir yandan “yahu bunlar inanılmaz temel bilgiler yazsam kime yarayacak” diyorum öte yandan sitenin en çok okunan yazıları hep insanların temel eksiklerini tamlayan bu cins yazılar oldu, demek talep de var. Ona dayanarak giriştim. Çok boğucu olmasın diye kısa tuttuğum için de Buzzfeed listesi biçiminde çıktı o konuda özellikle affınıza sığınıyorum. Bilmeden başka bir hata ettikse de affola.