Yakın bir zamanda okumuştum, hatırlıyorum ilk fırsatta yazayım dediğimi ama aynı zamanda da; “Acaba yazmasam mı?” diye ikileme düştüğümü de hatırlıyorum. “Elime yüzüme bulaştırmam umarım.” diye başladığım bir yazı bu. Zira bilim kurgu edebiyatı alanında bir marka olan Philip K. Dick’in (kısaca PKD) “Çığrından Çıkmış Zaman” kitabı ile ilgili konuşacağız. Bakalım nasıl olacak.

Hemen şu bilgiyi eklemek istiyorum: PKD en sevdiğim bilim kurgu yazarlarından birisi ve öyle kalmaya da devam edecek. Sahip olduğu hayal gücü şapka çıkarılacak düzeyde olan ve gerçeklik algısı herkesten farklı olan PKD için; bir belgeselde Ridley Scott “Bence Philip K. Dick bilim kurgunun Charles Dickens’ı gibi” bir yorumda bulunmuştur, ki haklı olmadığını söylemek zor. Çığrından Çıkmış Zaman’da da gerçeklik denen şeye bir de usta yazarın gözünden bakıyoruz.

Philip K. Dick

İkinci Dünya Savaşı sonrası Amerika. Ragle Gumm, hayatını bir gazetenin düzenlediği ‘Küçük Yeşil Adam Sonraki Adımda Nerede Olacak’ adındaki yarışmaya doğru cevaplar vermeye çalışarak kazanan (her doğru cevap için ortalama 100 dolar sanırım) orta yaşın üzerinde bekar bir vatandaş. Yarışma sayesinde ülke çapında bir üne sahip olan Ragle, kız kardeşi Margo, kocası Victor ve çocukları Sammy ile standart bir aile ortamında hayatını sürdürmektedir. Her gün sabahtan akşama kadar bulduğu cevap/cevapları yarışmaya postalayarak ardından “yine” kazandığı haberinin gelmesini bekleyere yaşamını sürdürür. Ailesi, her hafta kazandığı yarışması ve ılık birası ile sorunsuz hayatına devam ederken karşılaştığı bazı olaylar kafasının karışmasına neden olur.

Günlük hayatında zaman zaman karşılaştığı yanılsamalar, halüsinasyonlar ister istemez yaşadığı hayatı sorgulamaya iter.  Buna aile üyelerinden bazılarının başına gelenler konuyu daha derinlemesine merak etmesine neden olur. Yaşadığı ülkede, şehirde, semtte gerçekten yaşıyor mu ya da içinde bulunduğu zaman dilimi ne kadar gerçek. Gerçekten tek yaptığı gazete bulmacası çözmekse eğer neden sadece bu gibi basit bir eylemi yapıyormuş gibi hissetmiyor, neden?

Baskı cep boy, fena değil.

Dedim yazarın gerçeklik ve zaman kavramları ile sorunu var diye. Alın size bunu en iyi dile getirecek kitap. Çığrından Çıkmış Zaman, Philip K. Dick’in bu husustaki kişisel yaklaşımını en iyi ortaya koyan kitapların arasında hiç kuşkusuz. Bununla birlikte ana karakteri ve içinde bulunduğu durumu gerçekten gayet güzel işleyen yazara kitabı olması gereken uzunlukta bıraktığı için de teşekkür etmek isterim (adam boşuna 30 küsür roman 120 kadar hikaye yazmamış tabi). Bir tek kitabın Türkçe kısmı biraz sıkıntılıydı. Zira Altıkırkbeş Yayınları etiketi ile okuduğumuz kitabın çevirisi yer yer ‘oldu mu şimdi bu’ dedirtiyor maalesef. Okumamıza engel mi? Tabi ki değil. PKD okuyalım, okutalım. Sonra bilim kurguyu “robotların birbiri ile döğüştüğü şey” zannedenler oluyor.