“Çocukluk anıları bazen sonradan yaşananların altında kalıp silikleşir; yetişkinlerin dolaplarının dibinde unutulan oyuncaklar gibidirler ama asla sonsuza kadar kaybolmazlar.”

Çünkü çocukluk, herkesin sınırsızca ve boyutsuzca yaşayabildiği, hayal ettiği her şeyi tecrübe edebildiği, olayları ve nesneleri kendince şekillendirebildiği ve her şeye yalnızca kendi istediği gibi anlamlar yüklediği büyülü bir dünyadır. Herkesin hayalidir bir ütopyada, mucizelerle dolu âlemlerde yaşamak ve bilinmez gezegenleri keşfetmek ama pek azımız, bunların neredeyse hepsini yapabildiğimiz çocukluk dönemine gereken önemi atfeder. İnsan yavaşça, çocukken yaşadığı dünyayı terk ederken içinde bir parçasını hep yaşatır. O parçayı kaybetmek mümkün değildir, ama kaybedenler sayesinde hayatlarımızın kâbusa çevrildiği de bir gerçektir.

Neil Gaiman, 2013 yılında yayımlanan ve aynı sene İngiltere’de NBA (National Book Awards) ödülünü alan romanı Yolun Sonundaki Okyanus’ta, kırklı yaşlarında bir yetişkin olarak çocukluğunun geçtiği yere dönen isimsiz kahramanımızın çocukluğuyla yüzleşmesini anlatır. Bir patikanın sonundaki gölün kıyısına gittiğinde, buradaki çiftlik evinin ve içinde yaşayanların da etkisiyle çocukluk anılarını parça parça hatırlamaya başlar. Güçlükle yedi yaşına ve sonrasında yaşadığı zamanlara dönen kahramanımız, hayatının onca senesi boyunca, ilginç bir biçimde hatırlayamadığı, zihninde derin birer boşluktan başka bir şey olmayan anıları hatırlamaktan ziyade adeta yeniden yaşarken, onların ne denli büyük kopukluklar olduğunu da fark eder.

Anlatıcı, bir cenaze için çocukluğunun geçtiği kırsal alana döndüğünde biraz soluklanmak için gezintiye çıkar. Ancak adeta dizginlenemez bir istekle arabayı yolun sonuna sürer. Çiftlik evinde, çocukluk yıllarından anımsadığı hoş kokularla ve isminin Hempstock olduğunu anımsadığı yaşlı kadınla karşılaşır. Ve siyah takım elbisesiyle orada oturduğu süre boyunca, evlerinin az ötesindeki eski çiftlik evinde oturan Hempstock’ları, patika yolun sonundaki gölü ve bu gölü “kendi okyanusu” olarak adlandıran küçük Lettie Hempstock’u, iki katlı evlerinde sahip olduğu küçük odayı ve daha sonra bu odayı kiraya verdikleri maden işçisini ve onun ardından odasının diğer sahibi olan bakıcı Ursula Monkton’ı anımsar. Yavaş yavaş, evlerine bakıcı olarak gelen bu genç ve güzel kadını neden bir türlü sevemediğini hatırlar ve çocukken gördüğü tuhaf rüyalarla birlikte, hayatını kâbusa çeviren çoktan unutulmuş anılar da su yüzüne çıkar.

Neil Gaiman, Yolun Sonundaki Okyanus’ta bizi yine engin hayal âleminin patikalarında soluksuz bir yolculuğa çıkarıyor. Çocukluğun, özellikle de kitaplarla ve çizgi romanlarla geçmiş sessiz bir çocukluğun harikuladeliğini, kitapları kendine sığınak yapmış çocukların her şeye rağmen dünyanın en mutlu yaratıkları olduğunu hatırlatıyor bize. Şahsen ben, çocukluğu anlatıcının betimlediği mekânlara çok benzeyen yerlerde geçmiş, kendi hayal dünyasında ve kitaplarının arasında yaşayan ve yetişkinleri bir türlü anlayamayan bir çocuk olarak kitaptan büyülendiğimi itiraf etmeliyim. O küçük kızın hayal dünyası her şeyiyle hâlâ zihnimde var olmasına karşın, en belirgin hatıraların bile zaman zaman silinip gitmesinin, ancak onu bana hatırlatan bir uyaranla zihnimin derinliklerinde canlanmasının nedeni artık bana çok daha manidar görünüyor. Kendimi farkında olmaksızın kitabın kahramanıyla öylesine özdeşleştirmişim.

Yolun Sonundaki Okyanus, dilimize İthaki Yayınları tarafından kazandırılmış ve oldukça akıcı bir çevirisi var. Bu noktada, birçok Neil Gaiman kitabını ve kitapları kendine sığınak yapmış benim gibi küçük okuyucuları her daim mutlu eden Jules Verne kitaplarını ve daha nicesini bizlerle buluşturan bu değerli yayınevi de bir teşekkürü hak ediyor.

Yolun Sonundaki Okyanus, elinize aldıktan kısa bir süre sonra, siz bittiğini fark etmeden bitireceğiniz bir roman. Küçük bir çocuğun gözünden zamansızlığı, varoluşun sırlarını ve kâinatın gizlerini irdeleyen bu roman, kuzenlerinize, kardeşlerinize, çocuklarınıza da keyifle okutabileceğiniz bir eser.

Keyifli okumalar.