Sahi, Black Friday Adı Nereden Geliyor?

Değil mi, yani kim her şeyi yarı fiyatının altına alabildiği bir güne Kara Cuma** der ki, o gün helak olan zavallı mağaza çalışanları dışında tabii? Tabii akla ilk gelen şey karaborsa olsa da, iş biraz daha derin. Bu kavram ilk defa 1869’da, Amerikan altın borsasının yerle bir edilmesiyle oluşmuş. Bunun nedeni Wall Mart’ta çalışan Jay Gould ve Jim Fisk adındaki iki finans uzmanı. İki kafadar, alabilecekleri kadar altın almışlar; amaçları altının yükselmesini sağlayarak kâr etmekmiş. Bu entrika, Cuma günü ellerinde patlamış. Piyasa serbest düşüşe geçince, finansçılardan çiftçilere kadar herkesin iflas etmesine sebep olmuş.  Kara Cuma tek bir gün değil, borsaların düşüşe geçtiği Cumalardan bir tanesi de 13 Mayıs 1927’ymiş. Hatta bizim bile bir tane var: 2 Temmuz 1999’da, borsada manipülasyonla gelir elde edildiği iddiası basına yansımış, kıyamet kopmuştu.

Bir başka söylenti de, Kara Cuma isminin Şükran Günü’nün hemen arkasından köle pazarlığı ve satışı hızlandığı için verildiğine dairdir. Tabii 1800’lerde adam televizyon ya da elektronik eşya satamıyor, o zamanın eğlence kaynağı farklı. İnsanlık adına utanç verici bir durum gerçekten.

Black Friday’in modern halinin ilk ortaya çıkışı ise 60’lardadır. Amerika’da izdiham yüzünden hastaneler dolup taşar, hiçbir polisin o gün izin yapmasına müsaade edilmez. Eğer Black Friday indirimlerinde Amerika’daysanız ve istediğiniz mal kapılmışsa üzülmeyin; takas yapabiliyorsunuz. Yani güzel bir ürün alıp, sizin istediğiniz ürünü almış birini bularak takas etmeyi önerebiliyorsunuz. Yani teoride güzel, ama yukarıdaki görüntüler aynı şeyi söylemiyor.

Şu yukarıdaki videodan sonra insanlık için hala umudunuz kaldıysa, sizi içtenlikle tebrik ediyor, keyifli alışverişler diliyorum.

Hayatını eğitime adamış tüm öğretmenlerimizin gününü de kutluyorum.

Not: Yine pek çok detaya zamanım yetmediği için yazıyı müsait bir zamanımda güncelleyeceğim.

(*) Tarih çok eğlenceli detaylarla dolu olabiliyor. Samhain kutlamalarını yaratan eski Britanyalılar, Tanrıça’nın biri saklı dört yüzü olduğuna inanırlardı. Yüzyıllar sonra bu kökenden doğan bir kutlamada yemeği yine dört kadının yapmış olması bana ilginç geldi. 

(**) Bir diğer Kara Cuma da, İngiltere’de Noel’den öncei son Cuma yapılır; bütün ofisler çalışanlarına parti verir.