Geek Terminoloji – Otaku Nedir?

Otaku sözcüğü Japon popüler kültüründen ithal olduğu için sadece Japonca bilenlere anlamlı gelecek antin kuntin bir etimolojisi var, o kısma girmeyeceğim.

Japon popüler kültüründe hobisine vakit ayırmak için kamusal hayattan uzak duran insanlara otaku denir. Benim bakış açımdan otaku, geek sözcüğünün Japoncaya tercümesidir. Betimlemelerde ufak farklar olduğu için bu iki sözcük birbirinin resmen tercümesi olarak kabul edilmez.  Aynı adamı tanımlamalarına rağmen betimlemeleri tam aynı değildir. Tanımlanan adamlar birebir aynı olsa bile tanımlayanlar değişik olduğu için tanımlar tutmaz.  Bu farklar Amerikan kültürü ve Japon kültürünün farkını yansıtıyor. Yoksa Osaka’daki öğrenci evinde her gün instant ramen yenmesi ile Eskişehirdeki öğrenci evinde her gün makarna yenmesi arasında doğaüstü bir fark yok. Eğer gidip yüz tane Osakalı ve yüz tane Eskişehirli üst kat komşusu teyzelere bu durumu sorarsak ve iki farklı tanım elde edersek, bunun sebebi teyzelerin farklı beklentileri ve farklı detayları gözetmelerinden kaynaklı olur.

Şu açıklama doğrultusunda düşününce, geek ve otaku arasındaki ayrım çok sığdır. Zaten bu farkları da sadece Japon kültürü ile Amerikan kültürü arasındaki farklara doğaüstü anlamlar yükleyen “ÖNÖMÖ ÇÖZGÖFÖLM DÖĞÖL BÖ KÖRÖ!!!” adamları, ya da kısaca weeaboo‘lar kafaya takar. Onları da yargılamıyoruz, bu tip ince detaya aşırı önem vermek geek’liğin şanındandır; ama o alanın geek’i olmayan adamı pek ilgilendirmez. Ondan ufak ufak farkları listelemek yerine, doğrudan kültürel ayrıklığı açıklamak daha kolay.

Japonluğu çok yanlış anlayıp weaboo olmak hepimizin başına gelebilirdi.

Japonluğu çok yanlış anlayıp weeaboo olmak hepimizin başına gelebilirdi.

Japon toplumunda aynı Amerikalılar gibi toplum hayatına katılım takıntısı vardır. Otaku’ları ortalama vatandaştan ayıran da bu takıntıya uymamalarıdır. Japonun takıntısı, Amerikalının takıntısına göre çok daha köklü, kapsayıcı ve abartılı olduğundan, toplum hayatına beklendiği gibi katılmayan Otaku daha fazla eziyet görür. Japonlar Otaku’ya reva gördükleri muamele konusunda Amerikalılar gibi ikiyüzlü değildir. İşlerine geleni yüceltip işlerine gelmeyeni yermezler, çok tutarlı ve tavizsizlerdir. Amerika’da pop müzik geek’leri vardır ve kimse onlara geek demez; çünkü pop müzik çok büyük bir endüstridir. Amerikalılar da paraya taparlar. Buna karşın Japonya’da idol (Japonya’nın  popçusunun da özel ismi var. Buyur burdan yak!)  konusunda saplantı yapan Otaku’lar da Otaku’dur. Japon sırf ana akım kültürde katılım gösteriyor diye işin bokunu çıkaran adama ayrıcalık tanımıyor.

Temsili Hikikomori

Temsili Hikikomori

Etki olunca tepki de olmak zorundadır. Otaku’lar kimliklerine ve bağlılıklarına geek’lerden çok daha sert sahip çıkarlar. Toplumdan tamamen elini eteğini çeken gençler (hikikomori) arasında çok otaku olması da bundandır. Düşman bir toplum ile cebelleşmek yerine ilişkiyi tamamen kesip komple otakuya sarmayı tercih eden çoktur.

Otaku Türleri

Otaku sözcüğü, aynen geek sözcüğü gibi, bir sıfatla veya bir isim tamlaması içinde anlam kazanır. Sonuçta her geek bir hobiyi diğer bütün hobilerden önde tutar ve o hobi ile anılır. Otaku’lar da anime (çizgi film), manga (çizgi roman), paranormal olaylar (ufo, hayalet avı vs.) gibi sınıflandırılırlar. Aynı geek gibi, her şeyin otaku’su olmak mümkün, ve doğal olarak otaku türlerinin sıralı tam listesini oluşturmak da mümkün değil. Aşağıdaki liste sadece anime izlerken yardımcı olmak için derlenmiştir, animede sık karşılaşacağınız otaku türlerini içermektedir.

Anime/Manga Otaku’su

Bunlar Otaku denince ilk akla gelen adamlardır. Ciddiyetle çizgi roman (manga) ve  çizgi film (anime) takip ederler.  Oyuncak ve hediyelik eşya toplarlar. Çok büyük koleksiyonları olur. Onun dışında muadili geek’ten pek bir farkı yoktur.

Doğal ortamında manga otakusu

Doğal ortamında manga otakusu

“Fujoshi” (Japonca laf espirisidir “leş kız” anlamına gelir) Yaoi (kısaca eşcinsel porno) seven bağyan otaku’ların özel sıfatıdır. Amerika’dan Japonya’ya ihraç edilen püritan ahlakının devam eden etkileri sebebiyle fujoshi’li espiriler ergenlere komik gelir. Bu sebeple her lise hikayesinde en az bir kez fujoshi esprisi patlar.

Gundam otaku’larına, “Otaku-gan” denir. Gundam otaku’larının yeri ayrıdır çünkü Gundam onyıllardan beri devam eden bir markadır ve kültürel tüketimin her alanına sıçramıştır. Sadece Gundam seven bir otaku, başka bir markaya geçmeden otaku’luğun her derecesini yaşayabilir. Yine kültürel olarak çok göz önünde oldukları için animelerde sık sık Gundam seven otaku görülür.

Bu yazı, "Geek Terminoloji" adlı yazı dizimizin bir parçasıdır.

Yorumlar