Indie game, bir yayıncının finansal desteği olmadan üretilip piyasaya sürülmüş video oyunlarını tanımlamak için kullanılan bir terimdir. Ancak 2000’li yılların başında yükselişe geçen indie game akımı bazı istisnalar yaratmış ve herkesin hemfikir olacağı bir indie game tanımı yapılmasını zorlaştırmıştır.

Elbette bir oyun indie midir, değil midir ayrımı yapmak için kriterler var, ancak daha önce her yazımda yaptığım gibi kavrama biraz daha aşina olmanız için konudan biraz alakasız gibi görünen bir hikaye anlatmak istiyorum:

Bırak Bildiğim Gibi Yapayım!

Mucit ve iş adamı Thomas Edison, 1908’de sinema sektöründe tekel olmak amacıyla Motion Picture Patents Company’nin (MPPC) kuruluşuna önderlik etmiştir. MPPC, zamanın en büyük film şirketlerini, önde gelen film dağıtımcısı George Kleine’ı ve en büyük ham film tedarikçisi olan Eastman Kodak’ı (evet, o Kodak) içeren bir karteldir. İşte bu dönemde kendilerini “independent” olarak nitelendiren birkaç film yapımcı şirket, tekelleşmeye dahil olmayı reddederek filmlerini kendi bildikleri gibi çekmeye devam etmek istemiştir. Zira her tekelleşmede olduğu gibi bu tekelleşmenin de zamanla içeriğe müdahale etmesi ve gündem dayatması kaçınılmaz olacaktır.

Bunun üstüne MPPC, Edison’un patent sahibi olduğu, içinde kamera teknolojisi ve ham film de olan bir çok sinema gerecinin söz konusu şirketler tarafından kullanılmasını engellemek amacıyla davalar açmaya başlamıştır. Duruma direnmek için bağımsız yapımcılar kendi kameralarını geliştirmeye başlamış ve hukuki süreci atlatabilmek için başka eyalete, California’da küçük bir kasabaya göç ederek orada yeni film stüdyosu çevresi kurmaya başlamışlardır.

MPPC’de başı çekenler: Thomas Edison, George Kleine ve George Eastman (Eastman Kodak)

Nihayet Birleşik Devletler Yüce Mahkemesi (Supreme Court of the United States) 1912 yılında ham film patentini, 1915 yılında ise MPPC’nin elindeki diğer patentleri iptal ederek Edison ve kurduğu kartelin bağımsız stüdyolar üstündeki baskısına son vermiştir. Baskı döneminde Californiya’nın Los Angeles şehrine bağlı Hollywood adlı kasabaya kaçan stüdyolar ise orada kök salmış ve günümüzün hepinizin bildiği malum yapıya dönüşmüştür. (Bir an “Vay canına!” dediniz değil mi?)

Yazımın kalanında sık sık bu hikayeye referans vereceğim…

Bağımsız, Ama Neyden?

Herhangi bir sektörün indie akımını anlatabilmek için öncelikle o sektöre damgasını vurmuş ana akımı tanımlamak gerekir. Video oyunu sektöründe ana akım, AAA (Triple A) oyunlardır. (Sözüm olsun, AAA Game terimi hakkında ayrı bir yazı yazayım.)

AAA oyunlar 1970 yılında Nutting Associates’in yarattığı ilk arcade video oyun olan Computer Space ile başlayıp günümüze kadar gelen video oyunlarının eriştiği teknolojik seviyeyi tanımlamak için kullanılan terimdir. Video oyunları ilk dönemlerden itibaren doğaları gereği sırtlarını donanıma yaslamak durumundadır. Elbette oyun mekaniklerinin eğlenceli olup olmaması çok önemli bir faktördür, ancak uzun yıllar boyunca bir video oyununun “kalitesi” yayınlandığı dönemin en son donanımını ne seviye desteklediğiyle ölçülmüştür. Bu durum, kaçınılmaz olarak özellikle 90’lı yıllarda teknolojik sıçrama yapan bilgisayar donanımı üreticilerinin sektör üstündeki etkisini arttırmıştır.

Günümüzde donanım üreticilerinin bilgisayar oyunu yayıncılarıyla sıkı bağları vardır. Örneğin; günümüzün en büyük ekran kartı üreticisi NVIDIA’nın partnerleri arasında Bethesda, EA Games ve Sony Online Entertainment gibi yayıncılar bulunmaktadır. Merak edip araştırmanız durumunda ATI, Intel, Sony (PlayStation) ve Xbox gibi donanım üreticilerinin de benzer ortaklıklarının olduğunu öğrenebilirsiniz. Bu durum, [Donanım Üreticisi > Oyun Yayıncısı > Oyun Geliştirici] şeklinde, çift katmanlı etki altında oyun geliştirilen bir habitat oluşmasına sebep olmuştur. Günümüz AAA oyunlarının hatırı sayılı bir bölümü sinematik deneyimi ön plana çıkaran mekanikleri üstüne kuruludur.

Tanıştırayım: A, A ve A… (Şakaydı)

Elbette günümüzde video oyun sektöründe Edison’un 1908’de kurduğu MPPC türü bir kartelleşme söz konusu değildir. Zira Birleşik Devletler Yüce Mahkemesi artık bu gibi oluşumlara kesinlikle geçit vermemektedir. Ancak sektörü yönlendiren aktörlerin MPPC’deki George Kleine ve Eastman Kodak ile benzerliklerine dikkat çekmek isterim.

O Halde Tanımlayalım

Bir video oyununun indie sayılması için; oyunun içeriğine geliştiriciler dışında müdahale edilmemiş olması gerekir. Tıpkı az önce anlattığım hikayede MPPC’nin tekelleşmesine direnen film yapımcılarının en büyük endişelerinin sanatlarını “bildikleri gibi” yapamamak olması gibi. Bu da indie oyun geliştiricilerin üretim maliyetleri için bir yayıncıdan maddi destek almamasını gerektirmektedir. Zira bir yayıncının parasını verip yaptırdığı oyunun içeriğine karışmama durumu söz konusu değildir. Yayıncılar sektörde eli her yere uzanan türden çok büyük güç odaklarıdır ve genelde deneysel projeler yerine daha garanti işlere para bağlamayı tercih ederler.

Indie Geliştirici Profili

Indie geliştiriciler genelde az ya da sıfır bütçeye sahip olduklarından ötürü büyük ve kapsamlı projeler yerine küçük ama mekanikleri ya da üslubuyla öne çıkan oyunlar geliştiren birey, bireyler ya da küçük oyun stüdyolarıdır.

Genelde ya sektöre girmeyi hedefleyen öğrenciler ya da büyük oyun şirketlerinde çalıştıktan sonra kendi vizyonunu ortaya koymaya karar veren profesyonel oyun geliştiricilerdir (Evet, arası pek yok).

Indie oluşumlar genelde oyun şirketine dönüşme amacıyla değil de, kafalarındaki bir projeyi hayata geçirmek için bir araya gelirler.

Indie Game: The Movie (2012)

Neler Indie’liği Bozmaz?

Günümüzde ürettikleri oyun için bir yayıncıyla anlaştıkları halde hala indie olarak tanımlanan stüdyolar vardır. Bu durum taban tabana en temel indie tanımıyla ters düşüyor gibi görünse de oyunun üretimi için değil, dağıtım ve pazarlaması için bir yayıncının maddi destek almanın indie’liği bozmadığına kanaat getirilmiştir. Ne de olsa üretim için yayıncıdan para almayınca oyunun içeriğine dışarıdan müdahale edilmesi engellenmiştir.

Ayrıca indie tanımında müzmin bir fakirlik olduğunu fark etmişsinizdir. Bu da aslında yoruma açık bir tanımlama. Zira özellikle sektörde deneyimli bir oyun geliştirici çok zorluk çekmeden projesi için melek yatırımcı bulabilir. Yani yüz binlerce dolar dışarıdan yatırım almış bir stüdyo hala indie olarak tanımlanabilir. Ne de olsa indie oyun geliştirici olmanın en önemli tanımı neydi?

“Oyunun içeriğine geliştiriciler dışında müdahale edilmemiş olması.”