Popüler kutu oyunu sitesi Board Game Geek’in yıllardır üst sıralarında yer almış Through the Ages birçok kıdemli oyuncunun favori oyunlarındandır. Başlarda karışık gelse de, alıştığında insanı içine alan ve zamanla göz bebeği olan bir oyun. Oyunu ayrıntılı anlatmaya başlamadan önce bunun nedeninden bahsedebilirim biraz. Oyun Civilization gibi bir bilgisayar oyunu fenomenini masaya indirip, ruhunu tam anlamıyla korumuş bir uyarlama. Peki nedir bu ruh?

Civilization serisinin 5. oyununun tanıtım filminde, çadırında ateşin başında oturan yaşlı adam, oğlunun çadıra girmesiyle daldığı düşüncelerden çıkıp oğluna rüyasını anlatmaya başlar:

“Rüyamda muhteşem şeyler gördüm, gemilerle yeni dünyalar keşfediyorduk , büyük şehirler ve büyük anıtlar kuruyorduk ama savaş ve acı da vardı… İşte bu benim rüyamdı ama senin geleceğin” diyerek karanlık çağlardaki bir kabilenin geleceği yaratmada hırsını oyuncuya aktarır. Gerçekten de Civilization oyunları, o kabileyi savaş, siyaset ve bilimle adım adım medeniyetin doruklarına taşımanın mümkün olduğu bir rüya gibidir.

1991 yılında Sid Meier, Civilization oyununu yarattığında oyun dünyasında başlı başına bir değişime imza attı. Dünyanın bugüne gelirken geçtiği her adımı ince ince ördüğün, üstelik bunu yaparken de diplomasinin bütün kıvrımlarını öğrendiğin Civilization serisi, bu yüzden bilgisayar oyunlarının içinde özel bir yere sahiptir.

Through the Ages: A Story of Civilization da kutu oyun dünyasında Sid Meier’in açtığı yoldan giden bir kaç Civilization uyarlamasından biri; hatta benim açımdan en başarılısı. Tıpkı bilgisayar oyununda olduğu gibi karanlık çağlarda başlayan oyunda, çağlar boyu sürecek medeniyet yarışında kültürünüz ile öne çıkarak rakiplerinizi ekarte etmeye çalışıyorsunuz. Zamanın nasıl geçtiğini, medeniyetin nasıl değiştiğini hissediyorsunuz. Hele ki tarihi biraz seven biriyseniz onun üzerinde değişiklik yapabilme gücü sizi mest ediyor.

Civilization’ı bilgisayarda oynayıp ne kadar uzun süreler aldığını bilenler boardgame versiyonuna önyargılı yaklaşabilirler, TTA da uzun bir oyun ama o kadar da değil. Umarım bu yazıyı okuduktan sonra sizin de kafanızdaki algı değişir.

Oyunun yaratıcısı Vlaada Chvátil – ki kendisi en meşhur kutu oyunu tasarımcılarındandır – Civilization’u Through the ages’a evirecek tasarımı yaparken çok başarılı bir sadeleştirme yaparak kompleks bir oyunu kolay kavranabilecek temellere indirgemiş. Bunu yaparken de, bilgisayar oyunundan doğrudan uyarlama olan Sid Meier’s Civilization kutu oyunlarının aksine, küçük bir harita üzerinde alan kontrolü ve rekabetin yerine, oyuncuların kendi oyun tahtalarına kurdukları şehirleri geliştirerek ve de ortadaki bir kart dizisinden kart çekerek oynadıkları bir versiyon geliştirmiş. Böylece kısıtlı bir fiziksel haritada hareket etmek yerine uygarlığınızın özelliklerine odaklanıp, zihninizde dünyayı canlandırabiliyorsunuz. İşte bu yüzden de 2006 yılında piyasaya sürülen TTA: ASoC çok sayıda ödül almış ve Board Game Geek oyun sıralamasında 5. sıradaki yerini halen korumakta.

Oyunun ayrıntılarına geçmeden önce söylemeliyim ki bence Through The Ages’ı bu kadar iyi kılan şey doğru adımların bir araya gelmesi: kolaylık ve heyecan! Bütün öğeleriyle bir medeniyeti yavaş yavaş kurarken kendinizi Hammurabi gibi hissediyorsunuz. Ama bu ağır bir oyun aklınıza getirmesin; oyunda anlık stratejik hamlelerle kaderinizi değiştirebiliyor ve böylece sürekli oyunun içinde kalıyorsunuz.

Oyuncuların medeniyetlerini büyütmek için teknolojik icatlar yaparak birbirleriyle yarıştığı, olası saldırılara karşı ya da rakibe saldırmak için ordularını güçlendirdiği ve bazen de yeni topraklar keşfedip o toprakların zenginliklerine sahip olduğu bir oyun TTA. Asıl amaç kültür puanlarını toplayıp en yüksek puanla oyunun kazananı olmak. Ama arada askeri ve teknolojik güçlendirmeler unutulduğu anda saldırılar ya da karşı ataklar çok puan kaybettirebiliyor insana.

TTA, her halükarda uzun süren bir oyun. Oyuna ilgi duyanlar için söylemem gerekir ki Civilization’daki her detayı içermese de gerçekten uzun sürebiliyor. Ee, medeniyet kurmak kolay değil. Oyuncuların deneyimi arttıkça bu süre kısılabiliyor ama oyunun içerdiği taktiksel derinlik, genelde çok da kısa bir oyun deneyimine izin vermiyor. Kesinlikle değer, ama bir uzun geceyi bu oyuna ayırmanız gerekebilir.

Board Game Geek’in üst sıralarında yer almasına rağmen hakettiği ilgiyi görmüyor olmasının sebebi karmaşık yapılı görünmesi. Aranızda böyle düşünenler olduğunu biliyorum. Bu yüzden bu yazıda biraz farklılık yaparak oyunun şablonunu gözünüzde canlandırmaya çalışacağım. Böylece aslında kuralları anladığınızda o kadar da zor olmadığını göreceksiniz.