Meeple War – En Yalın Haliyle 4X

Aslında uzun süredir 4X oyunlarla ilgili bir yazı yazmak istiyordum ama nereden başlayacağımı bilemiyordum. Son dönemin en popüler firmalarından CMON’un (Zombiecide, Blood Rage) sevilen oyunu Meeple War, bu temayı öyle yalın haliyle ele almış ki, etleri sökülmüş bir iskelet gibi adeta. Ayrıca tüm sadeliği ve kısa oyun süresi ile birlikte iyi de bir strateji oyunu. Öncelikle son zamanlarda çok kullandığım ama aslında 25 yıllık bir tanım olan 4X nedir kısaca bir değineyim, ondan sonra da hem Meeple War’u 4X üzerinden, hem de 4X’i Meeple War üzerinden detaylandıracağım.

4X Ne Yahu? Jip Değil mi O?

4X terimi, explore, expand, exploit, exterminate (keşfet, genişle, kaynak kullan, yok et) kelimelerinden devşirmedir. Hem video, hem de kutu oyunlarından bahsederken sıkça duyduğumuz bu tanım ilk olarak 1993’te Master of Orion için kullanılmıştır. Eğer terimi duymadıysanız da bu oyun ismi bir ışık yakmıştır diye tahmin ediyorum. Yani bildiğimiz o keşifli, kaynak kullanımlı, genellikle teknoloji ve diplomasi içeren ama bol savaşlı oyunlara deniyor. Civilization ve türevleri, Heroes serisi, Paradox’un Europa Universalis ya da Stellaris gibi stratejileri, daha yenilerden Amplitude’un Endless serisi oyunları hep bu türe giriyorlar.

Kutu oyunu cephesinde ise 4X mantığını kullanan oyunların mazisi aslında tanımdan çok daha geriye dayanıyor ama bazı güncel örnekleri vermek gerekirse, Eclipse, Twilight Imperium, Through the Ages, Dominant Species ve tabii ki Sid Meier’s Civilization, belli başlı örnekler.

Meeplelar.

Tabii ki hepsi birbirinden farklı mekaniklerde olan bu video ve kutu oyunları; kimi yan temaları da beraberinde getiriyor ve 4X’in farklı öğelerine ağırlık veriyorlar. Kiminde savaş ana odak noktasıyken, kiminde keşif en büyük hedef oluyor. Tabii ki tamamı farklı stratejileri aynı anda ödüllendiren, çok boyutlu oyunlar.

Meeple War ise 4X’in tüm öğelerini olabildiğince sadeleştirmiş. Carcassone oyunu ile hayatımıza giren ve Stone Age, Agricola gibi pek çok popüler oyunda varlığını sürdüren barışçıl piyonların (yani meeple’ların) savaştığı bir dünyayı tasavvur eden oyun, tematik olarak ne kadar sade görünse de aslında gayet zengin. Özünde 6 puanı alan oyuncunun oyunu kazandığı Meeple War’da puan almanın ise sadece 3 yolu var. En önemlisi düşman binalarını yıkmak, ikincisi bolca düşman askeri öldürmek, üçüncüsü de haritadaki kuleleri kontrol etmek. Ama tüm bunlar 4X mekanileriyle gerçekleştiriliyor. Gelin oyunu 4X maddeleri üzerinden ele alırken, aynı zamanda 4X nedir buna da değinelim.

1- Explore (Keşif):

Meeple War’da küçük bir haritanın çevresinde her oyuncunun birer kasabası var ve kasabada ürettiğiniz askerlerinizi haritaya koyabiliyorsunuz ve daha sonra her tur bir birim hareket ettirebiliyorsunuz. Söz konusu haritanın ortası ise, oyunun başından itibaren açık ama geri kalan alan boş ve ancak oyuncular bir ya da daha fazla askerini o yöne hareket ettirdiğinde kapalı altıgenlerden biri alınıp o oyuncu tarafından oraya yerleştiriliyor. Keşfi yapan oyuncu o altıgenin yönünü belirleyebiliyor, böylece geçişi engelleyen ormanları istediği gibi koyabiliyor.

Oyun haritası

Keşif teması Meeple War’da diğer kutu oyunlarından (Eclipse, Tikal) alışık olduğumuz bir konseptte yer alıyor. Bundan daha basiti ne olurdu bilemiyorum ama oyun keşifte kaybolmanıza izin verecek kadar uzun değil. O yüzden bir kaç kaynak bulup rakip oyunculara ulaşacak bir yol açtıktan sonra keşif taktiksel olarak bitiyor.

2- Expand (Genişleme):

Meeple War’da orta alanda ve keşfettiğiniz bölgelerde pek çok kontrol edilebilir nokta var. Bunlardan kimi üretiminizi artırırken, kimi savaş gücünüzü destekliyor, kimi de kontrol ettiğiniz sürece size puan veriyor (burası önemli, sadece 6 puana ulaşmak için kule kontrol edin, aksi taktirde oyunun başında kontrol ettiğiniz kulenin size bir faydası yok). En az iki meeple göndererek kontrol ettiğiniz bu noktalar gayet güçlü ve oyunun gidişatını değiştirebiliyor ve bu da oyunda minik krallığınızın genişlemesini temsil ediyor. Ama tıpkı keşif öğesinde olduğu gibi oyun buna da kendinizi kaptırmanızı engelleyecek mekanikler tasarlamış. Bolca savaş ve mancınık gibi uzağa ateş edebilen bir binanın varlığı alan kontrolüne kendinizi fazla kaptırmanızı cezalandırıyor. Meeple War’da alanları gerektiği kadar kontrol etmeniz, aşırıya kaçmamanız gerekiyor.

3- Exploit (Kaynak Kullanımı):

Meeple War’un en sevdiğim yönü bu. Kaynak denen mevzunun aslında ne kadar gereksiz karmaşıklaştırılan bir öğe olduğunu gözler önüne seren oyunda tek kaynağınız asker ve zaman. Bu kadar. Gerek binalarınızda, gerekse haritanın kontrol ettiğiniz noktalarında yaptığınız her birim üretim, stoğunuzdaki bir askeri deponuza almanızı sağlıyor. Deponuzdaki askerleri de daha sonra yine binalarınızın yardımı ile sahaya sürebiliyorsunuz.

Binalar demişken, oyuna bir ana bina ile başlıyorsunuz ve toplamda 4 binalık alanınız var. Yapım süreleri birbirinden farklı 9 binanın tamamının farklı işlevleri var. Kimi askerlerinizi deponuza çekmeye yarıyor, kimi sahaya sürmeye, kimi de mancınıkla haritadaki düşmanları öldürmeye ya da onları korkutup kaçırmaya. Tüm binaların birden fazla işlevi var. Ama işe yaramaları için tek kaynak süre. Her binanın üzerindeki işçiyi her tur bir ilerletiyorsunuz ve süresini doldurduğunda çalışıyorlar. Bu kadar basit.

4- Exterminate (Savaş):

İsmi ile müsemma Meeple War’un ana olayı da savaş. Haritada birbirinin üzerine gelen askerler savaşıp bire bir kıyım yapıyorlar, Harita üzerindeki savaş yüksek bir puan getirmiyor, daha ziyade oyun fazla uzarsa diye meeple öldürmeye bir puan vermişler gibi, zira saldırırken öldürdüğünüz 7 asker, savunurken ise 14 asker sadece 1 puan veriyor.

Oyundaki ana puan kaynağı ise rakiplerinizin binalarını patlatmak. Her binanın 2 ila 6 arasında bir dayanıklılığı var ve her dayanıklılık bir kare ile temsil edilmiş. Bu karelerin her birine birer asker sokarak (tabii ki önce askerlerinizi o binanın yanına kadar ilerletmelisiniz) binaları patlatabiliyorsunuz ve yıkılan her bina dayanıklılığı kadar puan veriyor. Farklı oyuncular da birlikte bir binayı yıkıp puanlarını paylaşabiliyorlar.

Bina yıkma.

Oyunda başlarda binalara sızıp patlatmak oldukça zor görünebilir ama oyunun amacı ya iyi bir kaynak yönetimi ile rakiplerinizi güç olarak ezmek ya da hin bir stratejiyle bir anda baskın yapmak. Doğru binaları doğru zamanlama ile kullanmak ve rakiplerinizi de iyi kontrol etmek buradaki anahtar noktalar.

Azıcık da Diplomasi

Elbette oyunda diplomasi de önemli bir yer tutmuyor değil. Ama oyunun bir kazananı var ve yaptığınız diplomasi daha ziyade manipülasyon bağlamında oluyor, kısacası Meeple War oynarken kimseye güvenmeyin ve asıl karlı olan siz değilseniz kimseyle işbirliği yapmayın. Ama alfa turunuzdan önce üzerine 7 asker gönderip oyunu bitireceğiniz düşman topraklarındaki bir meeple’ınızı korumak için başka bir oyuncunun kazanmak üzere olduğunu iddia edebilirsiniz, orası serbest.

Meeple War, stratejik derinliğini 30-45 dakikalık kısa oyun süresi ile taçlandırıyor ve toplaşmalara giderken yanınızda bulundurmak isteyeceğiniz türden bir oyun. En büyük dezavantajı ise büyükçe bir masa istiyor olması ve kurmasının 10 dakika kadar sürmesi. Çok parçalı yapısının sebep olduğu bu durumu avantaja çevirmek için tüm oyunu, kutusunun 1/4’ü boyutta bir keseye sığdırabilirsiniz (kutudan çıkan gereksiz çekici çöpe atabilirsiniz).

Meeple War ayrıca ülkenin iflasları oynadığı şu günlerde uygun fiyatıyla oyun koleksiyonunuza iyi bir alternatif olacak. Kural kitapçığı hariç dil gerektirmeyen oyunu en ucuza bulduğunuz dilde almanızı tavsiye ederim. Hepinize bol oyunlu günler diliyorum.

Yorumlar